کد مطلب:19098 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

توافق جزاء و عمل به چه صورت است؟

توافق جزاء و عمل به اين معناست كه جزاي عصيان، بيش از آن نخواهد بود گرچه كمتر ازآن ممكن است؛ زيرا عفو يا تخفيف، با حكمت و رحمت مخالف نيست؛ و جزاي اطاعتْ موافق آن است، يعني كمتر از آن نخواهد بود، گرچه بيشتر از آن ممكن است؛ زيرا افزايش پاداش، با عدل و رحمت و احسانْ مخالف نيست، از اين رو خداوند وعده آن را داده است.

پس «جزاي وفاق» در باره تبهكاران، به اين معناست كه كيفر آنها بيش از عمل آنها نيست و درباره مؤمنان به اين معناست كه پاداش آنها كمتر از عمل آنها نخواهد بود، بلكه خداي سبحان به آنان بيش از مقدار استحقاق پاداش ميدهد: «من جاء بالحسنة فَله خَير منها» نمل/89.

بر اين اساس كيفر و پاداش مانند هم نيست، زيرا عقاب و كيفر، اگر محقَّق شده، تبهكار مشمول عفو يا تخفيف عذاب نشود، معادل عمل است نه بيشتر: «وَ جزاؤا سَيئة سَيّمه مِثلها» شوري/40. ذرهاي بيش از استحقاق تبهكار، كيفر وجود ندارد، چنانكه ظلم به مقدار مثقال ذره ، فتيل و نقير از خدا نفي شده است. اما درباره پاداش حسنات، گاهي ميفرمايد: كسي كه كار نيكي كند، بهتر ازآن را پاداش ميگيرد: «مَن جاء بِالحسنة فَله خَير منها» نمل/89، و گاه پاداش ده برابر ميشود: «مَن جاء بالحسَنة فله عَشر أمثالها» انعام/160، و گاهي هم هزار و چهار صد برابر و يا بيشتر: «مَثل الذين يُنفقون أَموالهم في سبَيل الله كَمثل حَبة أَنبتت سَبع سَنابل في كُل سُنبلة مَأة حبة و الله يُضاعف لِمن يشاء و الله واسع عليم» بقره/261.

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن كريم ج 9 (سيرة رسول اكرم در قرآن)